Nitelikli Dolandırıcılık Adli Para Cezası Miktarı Tespiti

YARGITAY 15. Ceza Dairesi 2011/11169 E.N , 2012/6259 K.N.

İlgili Kavramlar

ADLİ PARA CEZASININ TESPİTİ
EKSİK SORUŞTURMA
NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK

Özet
SOSYAL GÜVENLİK KURUMU, GEREKLİ GÖRDÜĞÜ ZAMAN VE HALLERDE BELİRLEYECEĞİ YÖNTEMLERLE GELİR VEYA AYLIK ALANLARLA BUNLARIN VELİ, VASİ, KAYYIM VE VEKİLLERİNİN, TEBLİĞİN 6. MADDESİNDE YER ALAN BİLGİLERİNİN TESPİTİ AMACIYLA YOKLAMA YAPTIRABİLİR. KURUM ÖDEMELER KÜTÜĞÜ İLE NÜFUS VE VATANDAŞLIK İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ'NÜN NÜFUS KÜTÜKLERİ HER AY 15 GÜNÜ GEÇMEMEK ÜZERE BELİRLİ PERİYOTLARLA KARŞILAŞTIRILARAK, CİNSİYET DEĞİŞİKLİĞİ, ÖLÜM VEYA EVLENME NEDENİYLE GELİR VE AYLIK ALMA HAKKINI YİTİREN SİGORTALI VE HAK SAHİPLERİ TESPİT EDİLİR. FAZLA VEYA YERSİZ OLARAK YAPILDIĞI TESPİT EDİLEN HER TÜRLÜ ÖDEMELER; İLGİLİLERİN KASITLI VEYA KUSURLU DAVRANIŞLARINDAN DOĞMUŞSA, HATALI İŞLEMİN TESPİT TARİHİNDEN GERİYE DOĞRU EN FAZLA ON YILLIK SÜREDE YAPILAN ÖDEMELER, BU ÖDEMELERİN YAPILDIĞI TARİHLERDEN, KURUMUN HATALI İŞLEMLERİNDEN KAYNAKLANMIŞSA, HATALI İŞLEMİN TESPİT TARİHİNDEN GERİYE DOĞRU EN FAZLA BEŞ YILLIK SÜREDE YAPILAN ÖDEMELER TOPLAMI, İLGİLİYE TEBLİĞ EDİLDİĞİ TARİHTEN İTİBAREN YİRMİDÖRT AY İÇİNDE YAPILACAK ÖDEMELERDE FAİZSİZ, YİRMİDÖRT AYLIK SÜRENİN DOLDUĞU TARİHTEN SONRA YAPILACAK ÖDEMELERDE İSE BU SÜRE SONUNDAN, İTİBAREN HESAPLANACAK OLAN KANUNİ FAİZİ İLE BİRLİKTE, İLGİLİLERİN KURUMDAN ALACAĞI VARSA BU ALACAKLARINDAN MAHSUP EDİLDİKTEN SONRA GENEL HÜKÜMLERE GÖRE GERİ ALINIR.

SANIĞIN BABASINDAN KALAN EMEKLİ AYLIĞINI ALMA KOŞULLARINI KAYBEDİP KAYBETMEDİĞİNİN DÖNEM İÇERİSİNDE ARAŞTIRILIP ARAŞTIRILMADIĞI, EN GEÇ 15'ER GÜNLÜK PERİYOTLAR DAHİLİNDE YAPILMASI GEREKEN YOKLAMALARIN YAPILIP YAPILMADIĞI, KİŞİNİN ALDIĞI YERSİZ ÖDEMELERİN HANGİ TARİHTE TESPİT EDİLDİĞİ, BABASINDAN VE EŞİNDEN HANGİ TARİHLER ARASINDA NE MİKTARDA AYLIK ALDIĞI, TOPLAM BORÇ MİKTARININ NE KADAR OLDUĞU, GERİ ÖDEMEDE BULUNUP BULUNMADIĞI HUSUSLARI SOSYAL GÜVENLİK KURUMU'NDAN SORULARAK; HATALI İŞLEMİN TESPİT EDİLDİĞİ TARİH OLAN 24.11.2005 TARİHİNDEN GERİYE DOĞRU HATANIN KAYNAKLANDIĞI İLGİLİYE GÖRE 5 VEYA 10 YILLIK YERSİZ ÖDEMENİN TESPİTİ GEREKTİĞİNDEN, ELDE EDİLEN MENFAAT BELİRLENEREK, ADLİ PARA CEZASININ MİKTARININ TAYİN EDİLMESİ GEREKTİĞİ GÖZETİLMELİDİR.


İçtihat Metni

Dosya incelenerek gereği düşünüldü:

SGK Genel Müdürlüğü'nün katılan olmasına rağmen karar başlığında müşteki olarak gösterilmesi mahallinde düzeltilebilir yazım hatası kabul edilmiştir.

Yapılan duruşmaya, toplanıp karar yerinde gösterilen delillere, mahkemenin yargılama neticesine uygun olarak tecelli eden kanaat ve takdirine, tetkik olunan dosya içeriğine göre sair temyiz itirazlarının reddine, ancak;

A- 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 55/son maddesi ve Sosyal Sigortalar Yoklama Yönetmeliği'nin 73 ve devamı maddesi ile ilgili tebliğin 6 ve 7. maddeleri kapsamında;

"Gelir veya aylık almakta iken ölen ya da gerekli koşulları kaybedenlerin zamanında belirlenerek, öncelikle bunlar adına yapılan ödemelerin durdurulması, daha sonra da gelir/aylığın kesilerek varsa yersiz ödemelerin geri alınması amacıyla bu maddenin ikinci fıkrasında belirtilen usul ve esaslar dahilinde yoklama işlemleri yapılır. Ölüm geliri veya ölüm aylığı alanlar için, sigortalının; dul eşinin evlenmediği hususları, Sosyal Güvenlik Kurumu'nca yürütülecek yoklama işlemleri ile tespit edilir.

Kurum gerekli gördüğü zaman ve hallerde belirleyeceği yöntemlerle gelir veya aylık alanlarla bunların veli, vasi, kayyım ve vekillerinin, tebliğin 6. maddesinde yer alan bilgilerinin tespiti amacıyla yoklama yaptırabilir. Yoklama işlemi gelir veya aylık ödeyen bankalar ve PTT şubelerine de yaptırılabilir. Kurumca, gelir/aylık alma şartlarının devam edip etmediğinin tespiti amacı ile gerekli görülen hallerde, kendi mevzuatlarına göre kayıt veya tescil yapan ilgili kurum, kuruluş, birlik ve odalar ile vergi dairelerinden usulüne göre düzenlenmiş belge istenebilir, Kurum ödemeler kütüğü ile Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü'nün nüfus kütükleri her ay 15 günü geçmemek üzere belirli periyotlarla karşılaştırılarak, cinsiyet değişikliği, ölüm veya evlenme nedeniyle gelir ve aylık alma hakkını yitirdiği tespit edilen sigortalı ve hak sahiplerinin gelir/aylık ödemeleri durdurulur.

B- 5510 sayılı Yasa'nın 96. maddesine göre; "kurumca işverenlere, sigortalılara, isteğe bağlı sigortalılara gelir veya aylık almakta olanlara ve bunların hak sahiplerine, genel sağlık sigortalılarına ve bunların bakmakla yükümlü olduğu kişilere, fazla veya yersiz olarak yapıldığı tespit edilen bu Kanun kapsamındaki her türlü ödemeler; kasıtlı veya kusurlu davranışlarından doğmuşsa, hatalı işlemin tespit tarihinden geriye doğru en fazla on yıllık sürede yapılan ödemeler, bu ödemelerin yapıldığı tarihlerden, kurumun hatalı işlemlerinden kaynaklanmışsa, hatalı işlemin tespit tarihinden geriye doğru en fazla beş yıllık sürede yapılan ödemeler toplamı, ilgiliye tebliğ edildiği tarihten itibaren yirmidört ay içinde yapılacak ödemelerde faizsiz, yirmidört aylık sürenin dolduğu tarihten sonra yapılacak ödemelerde ise bu süre sonundan, itibaren hesaplanacak olan kanuni faizi ile birlikte, ilgililerin Kurumdan alacağı varsa bu alacaklarından mahsup edilir, alacakları yoksa genel hükümlere göre geri alınır" hükümlerini amirdir.

1- Sanığın babasından kalan emekli aylığını alma koşullarını kaybedip kaybetmediğinin dönem içerisinde araştırılıp araştırılmadığı, en geç 15'er günlük periyotlar dahilinde yapılması gereken yoklamaların yapılıp yapılmadığı, hangi tarihte kişinin aldığı yersiz ödemelerin tespit edildiği hususlarının ilgili kurumdan sorulması, sonrasında sanığın hukuki durumunun takdir edilmesi gerektiğinin gözetilmemesi,

2- Gerçeğin kuşkuya yer vermeyecek şekilde tespiti bakımından; mahkemenin tensip tutanağının 6. bendinde yer alan sanığın babasından ve eşinden hangi tarihler arasında ne miktarda aylık aldığının, toplam borç miktarının ne kadar olduğunun, geri ödeme bulunup bulunmadığının sorulması şeklindeki ara kararına cevap verilmemesi üzerine 26.02.2008 tarihli celsede yazının tekidi üzerine Sosyal Güvenlik Kurumu'ndan yazıya cevap verilmemesi karşısında yazı cevabı beklenilmeksizin eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm tesisi,

3- Kurumun veya sanığın hatalı işlemi nedeniyle yersiz ödeme yapılıp yapılmadığının tespiti ile, yersiz ödemenin, sanığın ödemesine göre faizli veya faizli olmaması da dikkate alınarak, miktarının tespiti, hatanın sanıkta olması halinde hatalı işlemin tespit tarihinden geriye doğru en fazla on yıllık sürede yapılan ödemelerin, hatanın kurumda olması halinde, hatalı işlemin tespit tarihinden geriye doğru en fazla beş yıllık sürede yapılan ödemelerin talep edilebileceği hüküm altına alınmakla ve somut olayda, hatalı işlemin tespit edildiği tarih olan 24.11.2005 tarihinden geriye doğru hatanın kaynaklandığı ilgiliye göre 5 veya 10 yıllık yersiz ödemenin tespitinin gerekmesi ile sonucuna göre, elde edilen menfaat belirlenerek, adli para cezasının miktarının tayin edilmesi gerektiği dikkate alınmadan eksik inceleme sonucu yazılı şekilde hüküm kurulması,

Kabule göre de;

Adli para cezalarının 5083 sayılı Kanun'un 1. maddesi ile 01.01.2009 tarihinde yürürlüğe giren Bakanlar Kurulu'nun 04.04.2007 tarih ve 2007/ 11963 sayılı kararının 1. maddesi uyarınca Türk Lirası (TL) olarak belirlenmesinde zorunluluk bulunması,

Bozmayı gerektirmiş, sanığın temyiz itirazları bu itibarla yerinde görülmüş olduğundan hükmün bu sebepten dolayı 5320 sayılı Yasa'nın 8/1. maddesi gereğince uygulanması gereken 1412 sayılı CMUK'nın 321. maddesi uyarınca (BOZULMASINA), 31.01.2012 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.