Çekişmesiz Yargı İşleri


 

*** Çekişmesiz yargı, hukukun, mahkemelerce, aşağıdaki üç ölçütten birine veya birkaçına göre bu yargıya giren işlere uygulanmasıdır:
a-) İlgililer arasında uyuşmazlık olmayan haller
b-) İlgililerin, ileri sürülebileceği herhangi bir hakkının bulunmadığı haller
c-) Hakimin resen harekete geçtiği haller

*** Çekişmesiz yargıda eğer özel bir düzenleme bulunmuyorsa, görevli mahkeme kural olarak sulh hukuk mahkemesidir. (6100 S. K. m. 383)

***Çekişmesiz yargıda özel bir düzenleme bulunmuyorsa, yetkili mahkeme, talepte bulunanın veya ilgilerden birinin oturduğu yer mahkemesidir. (6100 S. K. m. 384)

***Çekişmesiz yargı işlerinde, niteliğine uygun düştüğü ölçüde, basit yargılama usulü uygulanır. (6100 S. K. m. 385/I)

*** Çekişmesiz yargı işlerinde aksine bir hüküm bulunmadıkça resen araştırma ilkesi geçerlidir. (6100 S. K. m. 385/II)

*** Mahkemeler dışındaki resmi makamlara bırakılan çekişmesiz yargı işlerinde uygulanacak usul, ilgili özel kanunlarında belirtilen hükümlere tabidir. (6100 S. K. m. 385/III)

*** Çekişmesiz yargı işleri arasında yer alan mühürleme, deftere geçirme ve yemin tutanağı düzenleme gibi işlerin icrası sırasında dikkate alınması ve düzenlenecek belgeye yansıtılması sırasında gözetilecek olan hususların ayrıntıyı gerektirmesi sebebiyle bu detaylandırma, Adalet Bakanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikte belirlenir. (6100 S. K. m. 386)

*** Çekişmesiz yargı işlerinde verilen kararlara karşı hukuki yararı bulunan ilgililer, özel kanuni düzenlemeler saklı kalmak kaydıyla, kararın öğrenilmesinden itibaren iki hafta içinde, istinaf yoluna başvurabilirler. Ancak (6100 S. K. m. 387)

*** Kanunlarda aksine hüküm olmadıkça, çekişmesiz yargı kararları maddî anlamda kesin hüküm oluşturmaz. (6100 S. K. m. 388)

 

*** ÖRNEKLEYİCİ SAYIM ***
(6100 S. K. m. 382)

YARGI İŞLERİ

KONU

Kişiler hukukundaki çekişmesiz yargı işleri

Ergin kılınma

Ad ve soyadın değiştirilmesi

Ölüm karinesi sebebiyle (ilgili yerin mülki amirinin emriyle) nüfus kütüğüne ölü kaydı düşülen kişinin sağ olduğunun tespiti

Gaiplik kararı

Kişisel durum sicilindeki kaydın düzeltilmesi

Aile hukukundaki çekişmesiz yargı işleri

Henüz evlenme yaşında olmayanların evlenmesine izin verme

Gaiplik nedeniyle evliliğin feshi

Evlendirme memurunun, evlenme başvurusunu ret kararına karşı yapılan itiraz

Yeniden evlenmede bekleme süresinin hakim tarafından kaldırılması

Terk eden eşin ortak konuta davet edilmesi

Eşlerden birinin, evlilik birliğini tek başına temsil etmek konusunda yetkili kılınması

Aile konutu ile ilgili işlemler için diğer eşin rızasının sağlanamadığı hallerde hakimin müdahalesinin istenmesi

Mevcut mal rejiminin eşlerden birinin veya alacaklıların talebiyle mal ayrılığına dönüştürülmesi ve sebeplerin ortadan kalkması halinde mal ayrılığından eski rejime geri dönülmesi

Paylaşmalı mal ayrılığında boşanma veya evliliğin iptali halinde, aile konutu ve ev eşyasını hangi eşin kullanmaya devam edeceği hakkında karar verilmesi

Sağ kalan eşe aile konutu üzerinde ve ev eşyası üzerinde mülkiyet veya intifa hakkı tanınması

Mal ortaklığında eşlerden birinin mirası reddine izin verilmesi

Ana babaya çocuğun mallarından bir kısmını çocuğun bakım ve eğitimi için sarf etme izninin verilmesi

Velayetin kaldırılması, velayetin eşlerden birinden alınarak diğerine verilmesi ve kaldırılan velayetin geri verilmesi

Hakimin çocuğun mallarının yönetimine müdahale etmesi ve çocuğun mallarının yönetiminin kayyıma devri

Evlilik sona erince velayet kendisinde kalan eşin, hakime çocuğun malları hakkında defter sunması

Aile yurdunun kurulmasına izin verilmesi, kuruluşun tebliğ ve ilanı, kapatılması halinde tapu sicilindeki şerhin silinmesine izin verilmesi, taşınmazın bizzat malik veya ailesi tarafından kullanılması şartına geçici olarak istisna tanınması

14/1/1998 tarihli ve 4320 sayılı Ailenin Korunmasına Dair Kanuna göre aile mahkemesi hakimi tarafından karar verilecek tedbirler

Çocuk hakimi tarafından, çocuğun anası, babası, vasisi, bakım ve gözetiminden sorumlu kimse, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu ve Cumhuriyet savcısının istemi üzerine veya resen çocuklar hakkında koruyucu ve destekleyici tedbir kararı alınması

Vesayet işleri

Miras hukukundaki çekişmesiz yargı işleri

Sulh hakimi tarafından resmi vasiyetname düzenlenmesi; el yazısı ile vasiyetnamenin sulh hakimi tarafından saklanması; sözlü vasiyetname tutanağının sulh veya asliye mahkemesine tevdii

Vasiyeti yerine getirme görevlisine görevinin bildirilmesi

Vasiyeti yerine getirme görevlisinin tereke malları üzerinde tasarruf etmesine izin verilmesi

Gaibin mirasçılarına, gaibe düşen miras payının teslim edilmesi

Tereke mallarının korunması ve hak sahiplerine ulaşmasını sağlamak için önlem alınması

Mirasçılık belgesi verilmesi

Terekenin yazımı işleminin sona erdiğinin mirasçılara bildirilmesi, mirasın reddi beyanının tespiti ve tescili; mirasın reddinin, mirası reddeden kişiden sonra gelen mirasçılara bildirilmesi; mirasın reddi süresinin uzatılması

Terekenin resmi defterinin tutulması

Sulh hakiminin özellikleri olan eşyanın mirasçılardan birine tahsis edilmesi veya satılmasına karar vermesi

Eşya hukukundaki çekişmesiz yargı işleri

Taşınmaz üzerinde taraf oluşturulmasına ve hak ihlaline sebebiyet vermeyecek düzeltmelerin yapılması

Taşınmaz rehninde alacaklı için kayyım tayini

Borçlar hukukundaki çekişmesiz yargı işleri

Yetkisi sona eren temsilcinin temsil belgesini mahkemeye teslimi

Borçluya ifa veya teminat göstermesi için süre verilmesi

Tevdi mahalli belirlenmesi veya tevdi edilemeyecek eşyanın satılması

Alacaklısı ihtilaflı olan borcun mahkemeye tevdii

Ayıplı hayvanın bilirkişi tarafından muayenesi

Mesafeli satımlarda ayıbın tespiti veya ayıplı malın satılmasına izin verilmesi

İşçiye kardan hisse verilmesini öngören iş sözleşmesinde, mahkemenin işverenin hesaplarını inceleyecek bir kişi tayin etmesi

Eser sözleşmesinde eserin ayıplı olup olmadığının bilirkişiye tespit ettirilmesi

Satılmak için komisyoncuya gönderilen eşyanın hasarının tespiti

Komisyoncu elindeki malın açık artırma ile satışına izin verilmesi

Ticaret hukukundaki çekişmesiz yargı işleri

Ticari defterlerin zıyaı halinde belge verilmesi

Acentenin müvekkili hesabına teslim aldığı malın Borçlar Kanununa göre satılması

Kollektif şirketin tasfiyesinde tasfiye memuru tayini

Komanditer ortağın talebiyle şirket hesaplarını incelemek için eksper tayini

Anonim şirkette ayni sermaye konulması, tescilden itibaren iki yıl içinde sermayenin onda birini aşan tutarda işletme devralınması ve sermaye azaltılmasında bilirkişi raporu alınması ve mahkemenin izni

Kıymetli evrakın iptali

Eşya taşımada eşyanın hasar ve eksiğinin tespit edilmesi; teslim edilememesi halinde Borçlar Kanunu hükümlerine göre satılmasına karar verilmesi; gönderilen eşyanın mahkeme marifetiyle muayenesi

Gemi ipoteğinde, malikin bulunamadığı hallerde kayyım tayini

Deniz raporu tanzimi

Kırkambar sözleşmesinde geminin hareket gününün mahkeme tarafından tayini

Navlun sözleşmesinde, boşaltma limanında malların hal ve vaziyetinin, ölçü, sayı ve tartısının ekspere tespit ettirilmesi

Müşterek avaryalarda dispeççi tayini ve dispecin mahkemece tasdiki

Denizcilik rizikolarına karşı sigortalarda zararın ve kapsamının belirlenmesi için bilirkişi tayini

Kooperatiflerde ayni sermayeye değer biçilmesi için bilirkişi tayini

İcra ve iflas hukukundaki çekişmesiz yargı işleri

İpotekli alacakta alacaklının gaipliği veya alacağı almaktan kaçınması halinde, borç tutarının icra dairesine tevdi edilmesi üzerine icra mahkemesi tarafından ipoteğin fekkine karar verilmesi

Doğrudan doğruya iflas

İflasın kaldırılması

İflasın kapanmasına karar verilmesi

Reddolunmuş mirasın tasfiyesinin, mirasçılardan birinin mirası kabul talebi üzerine mahkeme tarafından durdurulması

Konkordato mühleti verilmesi ve komiserin atanması

Konkordatonun tasdiki

Sermaye şirketleri ve kooperatiflerin uzlaşma yoluyla yeniden yapılandırılmasında projenin ilanı ve ara dönem denetçisinin atanması

Fevkalade hallerde, kusuru olmaksızın borçlarını yerine getiremeyen borçluya mühlet verilmesi

Çeşitli kanunlardaki çekişmesiz yargı işleri

Nüfus kütüklerinin sayfa birleşim yerlerinin asliye hukuk mahkemesince mühürlenmesi

Noterlerin göreve başlarken mahkemede yemin ettirilmeleri

Noter evrak ve defterlerinden alınarak başka yere gönderilecek örneklerin mahkeme tarafından tasdiki

Kamu görevlilerinin mahkeme huzurunda kanunen yemin etme zorunluluğunun öngörüldüğü diğer durumlar