İş Sözleşmesinin Esasları
İş sözleşmeleri en başta ‘Sözleşme’ veya ‘Anlaşma’ şeklinde etiketlenmelidir . İş sözleşmesinin içermesi gereken bazı maddeler aşağıdaki gibidir.
• Sözleşme tarihi
• Tarafların tam isimleri
• Şirketinizin alcağı veya satacağı mal veya hizmetin detaylı açıklaması
• Ödeme miktarları
• Ödeme tarihleri. Ödemelerin proje sonunda toptan yapılmasına gerek yoktur. Bazı özel hizmetler için bu hizmetler tamamlandığında zamlı ödeme yapılabilir/alınabilir.
• Gecikmiş ödemeler için uygulanacak faiz oranları.
• Mal veya hizmetin alınış/teslimat süreleri.
• Sözleşmenin sona erme tarihi.
• Yenilenme dönemleri
• Sözleşmenin ihlali. Bu durumda tarafların ödemeyi taahhüt ettikleri bedeli ödemeleri gerekir. İşin zamanında yapılmaması ya da eksik yapılması durumunda ödenecek miktar mutlaka belirtilmelidir. Sözleşmede miktar ve ihlale neden olan durumlar belirtilmemiş olsa bile, mahkeme, sözleşme ihlal edilmişse bu zararın ödenmesine karar verebilir.
• Sözleşmenin son bulma şartları
• İmzalar
Elektronik Sözleşmeler ve İmzalar (Bilgisayar ortamında yapılan sözleşmeler)
2000 yılında imzalanan Elektronik İmzalar Küresel ve Uluslararası Ticari Hareket e göre elektronik sözleşmeler ve imzalar geçerlidir (lütfen kanuni mevzuata bkz).
‘Kabul ediyorum’ kutucuğu bulunan e-sözleşme programı bu hizmeti sağlamaktadır, bu programla sözleşme metinlerini taraflar birbirlerine gönderebilir ve elektronik olarak imzalayabilirler. Bu konuda yasal temsilcinizden bilgi almanızı öneririz.
İş Sözleşmesi İçin Birkaç Tavsiye
Burada sözleşmenizin net,öz ve eksiksiz olması için birkaç ipucu bulabilirsiniz.
Sözleşmeniz kendine has olsun.
Sözleşmelerin hukuki bir dil içermesi gerekmez. En iyi sözleşme biçimi açık, konuya özel ve odaklanmış olandır, basit ve öz kelimeler seçmek sözleşmenizi karışıklıktan uzak tutacaktır. Örneğin, bir iş planladınız ve tam zamanında 100 birim malzemenin size ulaştırılmış olması gerekiyor, muhtemelen saat olmadan bir tarih belirtmek istemezsiniz.
Belirli bir saat belirtmek, genel bir zaman belirtmekten her zaman daha iyidir, örneğin sabah ulaştırılacak gibi bir ifade uygun olmaz. En iyi biçim hangi malzemenin, nasıl ve ne zaman olması gerektiğini açıkça belirtmektir.
Açıklayıcı Sorular
Asla iş yaptığınız firmanın sizin koşullarınızı bildiğini varsaymayın. Her zaman gereksinimlerinizi açıkça belirtin. Eğer bir taslak sözleşme hazırlamıyorsanız, görüşmeye oturmadan önce işinizle ilgili ana hatlarınızı belirtiniz.
Kanunları Bilin
Ülkenizdeki yasal düzenlemeler yaptığınız sözleşmeyle ilgilidir, sözleşme hazırlarken iş alanınızla ilgili yasal mevzuata hakim olmalı ve sözleşmenizi buna uygun biçimde hazırlamalısınız.
Sözleşme Çıktısını Okuyun
Tüm sözleşmeyi baştan sona tekrar okuyun ve anlayın, mahkemede ‘öyle sanmıştım’ ve ‘bilmiyordum’ gibi argümanları ileri süremezsiniz, çünkü bu konular sözleşmede ayrıntılı olarak yazılmıştır.
Hukuk Müşavirinizle Görüşüp Danışın
Müzakere etmek, sözleşmeden ne çıkaracağınızla ilgili can alıcı bir yetenektir. Müzakereye başlamadan önce sözleşmedeki hangi noktalarda esnek olabileceğinizi bilin, sözleşmeyi imzaladıktan sonra avukatınıza danışmayınız. Sözleşmeyi imzalamadan önce avukatınızdan gerekli tavsiyeleri alınız.
BELİRLİ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİ ÖRNEĞİ
Aşağıda isim (unvan) ve adresleri yazılı bulunan işveren ile işçi arasında, tamamen kendi istek ve serbest iradeleri ile ve belirtilen şartlarla " BELİRLİ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİ" yapılmıştır. Taraflar bundan sonra "İŞVEREN" ve "İŞÇİ" olarak anılacaktır.
1. TARAFLAR:
İŞVERENİN
Adı Soyadı (Unvanı)
Adresi
Telefon No
Vergi Dairesi
Vergi Numarası
İŞÇİNİN
Adı Soyadı
T.C. Numarası
Baba Adı
Doğum Yeri ve Yılı
İkamet Adresi
Telefon No
2. İŞÇİNİN ÇALIŞMA YERİ:İşverenin .................... İli………. İlçesi sınırları içindeki değişik işyerlerinde, işveren veya vekilinin göstereceği yerler.
3. YAPILACAK İŞ:.........................................
4.SÖZLEŞMENİN SÜRESİ:…....Yıl ........... Ay süreli olan bu iş sözleşmesi, ..... / ..... / ..... tarihinde başlamış olup, ..... / ..... / ..... Tarihinde her hangi bir bildirim yapılmaksızın kendiliğinden sona erer.İşveren gerektiğinde süresi dolmadan da sözleşmeyi feshedebilir.
5. İŞE BAŞLAMA TARİHİ:..... / ..... / .....
6. DENEME SÜRELERİ:Deneme süresi 2 (iki) aydır. Taraflar, bu süre içinde iş sözleşmesini ihbarsız ve tazminatsız feshedebilirler.
7. ÇALIŞMA SÜRELERİ:Haftalık çalışma süresi en çok 45 (kırk beş) saattir. Bu süre, haftanın çalışılan günlerine eşit şekilde bölünerek uygulanır.
Ancak, 45 (kırk beş) saatlik haftalık normal çalışma süresi, işveren tarafından gerekli görüldüğünde:
7-a)Haftanın çalışılan günlerine, günde 11 (on bir) saati aşmamak koşulu ile farklı şekillerde dağıtılabilir. Ayrıca, işin niteliği ve şartlarına göre, işe başlama ve bitiş saatleri de, işçiler için farklı şekillerde düzenlenebilir ve gerekliğinde değiştirilebilir.
7-b)45 (kırk beş) saatlik haftalık normlar çalışma süresinin, haftanın çalışılan günlerine farklı şekillerde dağıtılarak çalışılması durumunda, 2 (iki) aylık çalışma süresi içinde, işçinin haftalık ortalama normlar çalışma süresi 45 (kırk beş) saati aşamaz.
7-c)Ara dinlenme zamanları işveren tarafından belirlenir.
7-d)İşçi bu maddede çalışma şekil veşartlarını peşinen kabul eder.
8. FAZLA ÇALIŞMA:İşveren, ülkenin genel yararları,işin niteliği veya üretimin artırılması gibi nedenlerle işçiye, günlük toplam çalışma süresi 11 (on bir) saati aşmamak koşulu ile yılda 270 (iki yüz yetmiş) saate kadar fazla çalışma yaptırabilir.
Haftalık 45 (kırk beş) saati aşan çalışmalar fazla çalışma sayılır. Ancak, denkleştirme esası uygulandığı durumlarda, işçinin iki aylık süre içindeki haftalık ortama çalışma süresi 45 (kırk beş) saati aşmamak koşulu ile bazı haftalarda 45 (kırk beş) saatten fazla çalıştırma olsa dahi, bu haftalardaki 45 (kırk beş) saati aşan çalışma süreleri fazla çalışma sayılmaz ve fazla çalışma ücreti ödenmez.
9. TELAFİ ÇALIŞMASI: Zorunlu nedenlerle işin durması,ulusal bayram ve genel tatillerden önce veya sonra işyerinin tatil edilmesi veya benzer nedenlerle normal çalışma sürelerinin önemli ölçüde altında çalışılması ya da işin tümüyle durdurulması veya işçinin talebi ile kendisine izin verilmesi hallerinde, işveren, 2 (iki) ay içerisinde işçiye, çalışılmayan bu süreler karşılığı olarak telafi çalışması yaptırabilir.
Telafi çalışması, günlük en çok çalışma süresi olan 11 (on bir) saati ve günde en fazla 3 (üç) saati aşamaz. Tatil günlerinde telafi çalışması yaptırılamaz.
Telafi çalışması fazla çalışma sayılmaz ve karşılığında fazla çalışma ücreti ödenmez.
10.ÜCRET
İşçinin aylık ücreti ..................................TL’ dır. Bu ücret NET/BRÜT ücrettir. İşçinin ücreti kural olarak imza karşılığında kendisine ödenir. Ancak işçinin yazılı talebi ile belirlediği ve bu talebin altında tatbiki imzası bulunan mutemedine de yine imzası karşılığında ödenebilir.
11.FAZLA ÇALIŞMAÜCRETİ
İşçinin her bir saat fazla çalışması için işverence ödenecek fazla çalışma ücreti, işçinin normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde elli artırılmış tutarıdır.
12.ÜCRET ÖDEME ZAMANI
İşçi ücreti ayda bir ödenir. Her ayın ücreti, mücbir bir neden olmadıkça, her ayın ücreti, ödeme gününde itibaren en geç 20 (yirmi) gün içinde ödenir.
13.ÖZEL ŞARTLAR
13-a)İşverenin, işçilerin bir bölümüne veya tümüne sözleşme gereği olmaksızın, teşvik amaçlı olarak yapacağı süreklilik arz etmeyen nakdi ayni ödemeler, işçiler bakımından kazanılmış hak niteliğinde olmayıp, tekrarlanacağı anlamına gelmez.
13-b)İşçi, işyerinde, çalışma mevzuatı ve işveren tarafından belirlenmiş bulunan çalışma şartlarına, iş disiplinine, iş sağlığı ve iş güvenliği kurallarına, işveren tarafından çıkartılmış ve çıkartılacak olan yönetmelik, genelge, sirküler, talimat gibi düzenlemelere uymayı kabul ve taahhüt eder.
13-c)İşçi, işverenin istemesi halinde, hafta tatili ile ulusal bayram ve genel tatil günlerinde de çalışmayı peşinen kabul eder.
13-d)İşçi, işverenin istemesi halinde fazla çalışma yapmayı peşinen kabul eder.
13-e)İşçi iş sözleşmesi devam ettiği sürece, özel de olsa başka bir işte çalışmamayı taahhüt eder.
13-f)İşçi, işverene ve işyerine ait her türlü iş sırlarını saklamayı, işverene zarar verecek davranışlarda bulunmamayı taahhüt eder.
13-g)İşçi, işyerindeki makine, alet ve teçhizatı usulüne uygun olarak ve özenle kullanmayı, görevi ile ilgili olmayan işlerle uğraşmamayı, kendisine teslim edilmemiş makine, alet ve edevatı kullanmamayı taahhüt eder.
13-h)İşçi, kendisine işinde kullanılmak üzere teslim edilen malzeme, araç ve gereçleri işyeri dışına çıkarmamayı, amacı dışında kullanmamayı taahhüt eder.
13-i)İşçi, işyerine, alkollü içki veya uyuşturucu madde almış olarak gelmemeyi ve bu maddeleri işyerinde kullanmamayı, çalışması ile ilgili olmayan eşya ve maddeler ile taşınması ya da kullanılması yasaklanmış maddeleri işyerine sokmamayı taahhüt eder.
13-j)İşçi, İş Kanununa göre hak kazanacağı yıllık ücretli iznini, işverenin iş şartlarına göre belirleyeceği zamanda kullanmayı kabul eder.
13-k)İşçi, iş sözleşmesinin feshinde, kendisine teslim edilmiş bulunan her türlü demirbaş eşyayı eksiksiz olarak teslim etmeyi, kendi kasıt veya kusurundan meydana gelmiş zararlar varsa, tazmin etmeyi taahhüt eder.
13-l)İşveren, işçinin ücretini ve bu sözleşme ile İş Kanunundan doğan diğer haklarını süresinde ödemeyi kabul ve taahhüt eder.
13-m)Bu iş sözleşmesinde yer almayan hususlarda İş Kanunu ve diğer ilgili mevzuat uygulanır.
13-n)Sözleşmenin uygulanmasında çıkacak uyuşmazlıklarda, ……………………Mahkemeleri ve İcra daireleri yetkilidir.
14.4 (dört) sayfadan oluşan iş buBelirli Süreli İş Sözleşmesi, ..... /..... / ..... Tarihinde taraflarca 2 (iki) nüsha olarak tanzim edilip, okunarak imzalanmakla, işveren işçiye iş ve ücret vermeyi, işçi de belirtilen şartlarla iş görmeyi karşılıklı olarak kabul, beyan ve taahhüt etmişlerdir.
İŞVEREN VEYA VEKİLİ
Adı Soyadı:
İmzası:
İŞÇİ
Adı Soyadı
İmzası: