6100 Sayılı HMK’da Hakimin Davayı Aydınlatma Ödevi
YARGITAY 10.Hukuk Dairesi
Esas: 2011/10278
Karar: 2011/14140
6100 Sayılı HMK’da Hakimin Davayı Aydınlatma Ödevi
Yaşlılık Aylığı
Yersiz Aylıkların ve Tedavi Giderlerinin Tahsili
Dava, Kurumca yersiz aylıkların ve tedavi giderlerinin tahsili, birleşen dava ise sigortalının, geçerli olan oda ve vergi kayıtları dikkate alınarak 2000 veya 2001 yılında yaşlılık aylığına hak kazandığının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, ilamında belirtildiği şekilde, birleşen davaların kısmen kabulü ile, davacıya toplam 20 yıl 9 ay 8 gün primi ödenmiş hizmet süresi üzerinden, 01.6.2001 tarihinden itibaren yaşlılık aylığına hak kazandığının tespitine, 01.9.2000-01.6.2001 dönemi yaşlılık aylıkların ve bu döneme dair sağlık hizmetleri giderlerinin fuzuli olduğuna karar verilmiştir.
Hükmün, davacı (birleşen davada davalı) SGK Başkanlığı avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Yasanın geçici 7/1. maddesi hükmü karşısında, davanın yasal dayanağı 1479 sayılı Yasa olup, anılan Yasanın 4447 sayılı Yasa ile değişik 35. maddesine göre, yaşlılık aylığından yararlanabilmek için; sigortalının yazılı talepte bulunması, talepte bulunduğu tarihte prim ve her türlü borçlarını ödemiş olması, tam yaşlılık aylığı için kadının 58, erkeğin 60 yaşını doldurması ve 25 tam yıl sigorta primi ödemiş bulunması, kısmi yaşlılık aylığı için kadının 60, erkeğin ise 62 yaşını doldurması ve en az 15 tam yıl sigorta primi ödemesi gereklidir. Değişiklikten önce, kadının 50, erkeğin 55 yaşını doldurması halinde; tam yaşlılık aylığı talebinde bulunması için 25 tam yıl sigorta primi, kısmi yaşlılık aylığı talebinde bulunulması için 15 tam yıl sigorta primi ödemesi yeterli iken, anılan Yasanın geçici 10. maddesinin 1.fıkrasında öngörüldüğü üzere, 4447 sayılı Yasanın yürürlüğe girdiği tarihi takip eden aybaşı (01.10.1999) itibariyle aylık bağlanmasına hak kazananlar ile aylık bağlanmasına hak kazanmasına iki tam yılı veya daha az kalan sigortalıların önceki yasal düzenlemeye göre tam veya kısmi yaşlılık aylığı talep hakları saklı bulunmakla birlikte, bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce sigortalı olup da 1.fıkradaki koşulları taşımayanlar ancak; 01.06.2002 tarihi itibariyle yürürlüğe giren 4759 sayılı Yasayla getirilen 2. fıkrasında ve alt bendleri ile 3. fıkra ve alt bentlerinde sayılan koşulları taşımaları halinde yaşlılık aylığına hak kazanabileceklerdir.
Tam yaşlılık aylığı için, erkek sigortalılar yönünden her durumda 25 tam yıl prim ödeme süresinin dolmasının gerekmekte olduğu yukarıda belirtilen yasal düzenlemeler karşısında, kabule göre toplam 20 yıl 9 ay 8 gün primi ödenmiş süresi bulunan sigortalının, yaşlılık aylığına hak kazandığı biçimindeki değerlendirme, usul ve yasaya aykırı olup, bozma sebebidir.
Mahkemece; yukarıda açıklanan yasal mevzuat uyarınca, sigortalı A…ya yaşlılık aylığı bağlanmasına ilişkin koşullar gözetilerek değerlendirme yapılmalı, yapılacak değerlendirme öncesi, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun, hakimin davayı aydınlatma ödevi başlıklı 31. maddesi kapsamında, davacı tarafa kısmi yaşlılık aylığı talebi olup olmadığı hakkında açıklama yaptırılmalıdır.
O halde, davacı (birleşen davada davalı) SGK Başkanlığı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ:Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 18.10.2011 gününde oybirliğiyle karar verildi.