Deniz İş Kanunu İspat Yükü İş Sözleşmesinin Feshi Sendikal Neden
9. Hukuk Dairesi 2010/26836 E., 2010/28653 K.
DENİZ İŞ KANUNU
İSPAT YÜKÜ
İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHİ
SENDİKAL NEDEN
Taraflar arasındaki, kıdem, ihbar tazminatı, kötü niyet ve sendikal tazminat alacağının ödetilmesi davasının yapılan yargılaması sonunda; ilamda yazılı nedenlerle reddine ilişkin hüküm süresi içinde duruşmalı olarak temyizen incelenmesi davacı avukatınca istenilmesi üzerine dosya incelenerek Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor sunuldu, dosya incelendi. Gereği konuşulup düşünüldü:
Davacı gemiadamı iş sözleşmesinin işveren tarafından sendikal nedenle feshedildiğini ileri sürerek 2831 sayılı Yasanın 31. maddesinde düzenlenen sendikal tazminatın ödetilmesini talep etmiştir.
Davalılar feshin haklı nedene dayandığını savunmuşlar, mahkemece sendikal nedenin davacı tarafından usulüne uygun olarak kanıtlanamadığı gerekçesiyle isteğin reddine karar verilmiştir.
Kararı bu yönden süresi içinde davacı vekili temyiz etmiştir.
İşverence yapılan feshin sendikal nedene dayanıp dayanmadığı hususu taraflar arasında uyuşmazlık konusudur.
Sendikal tazminat 2821 sayılı Sendikalar Kanununun 31. maddesinde düzenlenmiş, işçilerin işe alınmalarının, belli bir sendikaya girmeleri veya girmemeleri veya belli bir sendikadaki üyeliği korumaları veya üyelikten istifa etmeleri veya sendikaya girmeleri veya girmemeleri şartına bağlı tutulamayacağı ilk fıkrada hükme bağlanmıştır. 3. fıkrada ise, işverenin, sendika üyesi olan işçilerle sendika üyesi olmayan işçiler veya ayrı sendikalara üye olan işçiler arasında, işin sevk ve dağıtımında, işçinin mesleki ilerlemesinde, işçinin ücret, ikramiye ve primlerinde, sosyal yardım ve disiplin hükümlerinde ve diğer hususlara ilişkin hükümlerin uygulanması veya çalıştırmaya son verilmesi bakımından herhangi bir ayırım yapamayacağı kuralı mevcuttur. Konuya dair bir başka güvence bahsi geçen maddenin 5. fıkrasında öngörülmüş ve işçilerin sendikaya üye olmaları veya olmamaları sebebiyle iş sözleşmelerinin feshedi-lemeyeceği, yine yasaya uygun sendikal faaliyetler sebebiyle işten çıkarılamayacakları ya da farklı uygulamaya tâbi tutulamayacakları hükme bağlanmıştır.
İşverenin 2821 sayılı Sendikalar Kanununun 31. maddesinin 3, ve 5. fıkralarına aykırı davranması halinde işçinin bir yıldan az olmamak üzere sendikal tazminata hak kazanacağı hususu da yasada ifadesini bulmuştur.
2821 sayılı Sendikalar Kanununun 31. maddesinde 4773 sayılı yasa ile yapılan değişiklik sonrasında, işçinin iş sözleşmesinin sendika üyeliği ya da sendikal faaliyetleri sebebiyle feshedilmesi halinde doğrudan sendikal tazminat talep hakkının olmadığı açıklanmış ve 4857 sayılı İş Kanununun iş güvencesine dair hükümlerinin uygulanacağı kuralı getirilmiştir. Fesih dışında kalan sendikal nedene dayanan ayrımcılık hallerinde ise, işçinin doğrudan sendikal tazminat davası açma hakkı bulunmaktadır.
4773 sayılı yasa ile sözü edilen maddeye eklenen 7. fıkrada ise, iş güvencesi hükümlerinin uygulaması dışında kalan hallerde ve feshe bağlı tazminat istekleriyle sınırlı olmak üzere ispat yükünün işverene ait olduğu öngörülmüştür. Bu durumda sendikal nedenle fesih iddiasıyla açılan feshin geçersizliğinin tespiti ile işe iade davasında ispat yükü, kural olarak işçi üze-rindedir. Ancak, 2821 sayılı Yasanın 31/7. maddesinde Deniz İş Kanununa tâbi çalışanlar yönünden sendikal nedene dayanan fesih iddialarında ispat yükünün işverende olduğu açıkça kurala bağlanmıştır. Bu itibarla sendikal nedenin davacı gemiadamı tarafından kanıtlanamadığından bahisle sonuca gidilmesi hatalı olmuştur.
Davacı gemiadamı, davalılardan B... işçisi olarak çalışırken, 31.03.2006 ta-rihinde sendikaya üye olmuş ve diğer davalı İ... A.Ş. ile davalı B... arasındaki ilişkinin muvazaaya dayandığı gerekçesiyle İ... A.Ş.nin tarafı olduğu toplu iş sözleşmesinden yararlanma amacıyla dava açmıştır.
Davacı işçi sendika üyeliği ve ardından dava açmış olması sebebiyle iş sözleşmesinin feshedildiğini belirtmiş, davalı işveren haklı nedeni ileri sürmüştür. Mahkemece, sendikal nedeni ispat yükünün davacı işçide olduğu gerekçesiyle sonuca gidilmişse de, yukarıda açıklandığı üzere ispat yükü davalı işverende olup, mahkemece bu yönde deliller yeniden değerlendirilmeli ve sonucuna göre sendikal tazminat isteği hakkında bir karar verilmelidir.
Sonuç: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten (BOZULMASINA), peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 12.10.2010 gününde oybirliği ile karar verildi.