TABİİ AFET NEDENİYLE MEYDANA GELEN HASAR VE TAHRİBATA İLİŞKİN HİZMETLERİN YÜRÜTÜLMESİNE DAİR KANUN
Kanun Numarası : 4123
Kabul Tarihi : 23/7/1995
Yayımlandığı R.Gazete : Tarih : 25/7/1995 Sayı: 22354
Yayımlandığı Düstur : Tertip: 5 Cilt: 34
Madde 1 – Bu Kanunun amacı, tabii afete maruz kalan yörelerde normal hayatın devamını sağlayacak hizmetlerin
yürütülmesi, hasar ve tahribatın giderilmesi ile 2.2.1981 tarihli ve 2380 sayılı Kanuna göre kurulmuş fonlardan yapılacak
yardıma ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Madde 2 – Onarımı mümkün görülen ve birden fazla bağımsız bölümü olan hasarlı yapılarda, 7269 sayılı Kanun
hükümlerine göre, onarım yardımından yararlanmak için kat malikleri sayı ve arsa payı çoğunluğu ile borçlanma
sözleşmelerini yapmaları halinde, borçlanma sözleşmesi yapmayan veya bu imkana sahip olmayan diğer kat maliklerinin
herhangi bir karar almaya gerek kalmadan Kat Mülkiyeti Kanunu gereğince yapının ortak yerlerinde yapılacak onarım
giderlerine arsa payları oranında iştirakini sağlattırmaya, bunlardan tahsilat yapmaya ve yaptırmaya, Bayındırlık ve İskan
Bakanlığı yetkilidir. 7269 sayılı Kanun ile 2985 sayılı Toplu Konut Kanununa dayanılarak kredi verilen inşaatı tamamlanmış
veya devam etmekte olan konutlardan hasar görenlerin Toplu Konut İdaresine veya bankalara olan borçlarının ertelenmesi
veya silinmesine Bakanlar Kurulu yetkilidir.
Madde 3 – (...) (1) Yiyecek, içecek, giyecek, tabii yardım, çadır ve diğer her türlü taşınır mallar (...) (2) Kızılay'a
aktarılır. Bu amaçla toplanan yardımlar derhal tabii afet bölgelerine intikal ettirilir ve tabii afet bölgeleri dışında
kullanılamaz.
Madde 4 – Bu Kanun kapsamına giren yörelerde tabii afet nedeniyle hayatını kaybeden yurttaşların birinci
derecedeki yakınlarına ve engelli hâle gelenlere Gelir Vergisi Kanununun engellilik indirimine ilişkin 31 inci maddesinde
belirtilen esas ve usuller çerçevesinde Bakanlar Kurulunca belirlenecek miktarda yardım yapılabilir. Ödemeler Başbakanlıkça
uygun görülecek fonlardan yapılır. (3)
——————————
(1) Bu arada yer alan; “bağış ve yardımlardan, her ne ad altında toplanırsa toplansın nakdi olanlar Afetler Fonuna;” ibaresi, 20/6/2001
tarihli ve 4684 sayılı Kanunla 1/1/2002 tarihinden geçerli olmak üzere madde metinden çıkarılmıştır.
(2) Bu arada yer alan; “ise” ibaresi, 20/6/2001 tarihli ve 4684 sayılı Kanunla 1/1/2001 tarihinden geçerli olmak üzere madde metninden
çıkarılmıştır.
(3) 25/4/2013 tarihli ve 6462 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle, bu maddede yer alan “sakat kalanlara” ve “sakatlık” ibareleri sırasıyla
“engelli hâle gelenlere” ve “engellilik” şeklinde değiştirilmiştir.
7524
Madde 5 – Bu Kanun kapsamına giren yörelerde fiilen oturdukları konutları veya fiilen kullandıkları işyerleri tabii
afet nedeniyle hasar görenlere 7269 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde yapılacak hasar tespitlerine göre, yapılacak
yardımın miktar, usul ve esasları Bakanlar Kurulunca belirlenir. Ödemeler zarar görenlerin malik veya kiracı durumunda olup
olmadıklarına bakılmaksızın hak sahipliği dışında karşılıksız olarak Başbakanlıkça uygun görülecek fonlardan yapılır.
Madde 6 – Bu Kanun kapsamına giren yöre belediyelerinin tabii afet nedeniyle toplayamadığı Emlak Vergisi dahil,
diğer vergi, resim ve harçlar, 2.2.1981 tarihli ve 2380 sayılı Kanuna göre kurulmuş bulunan fonlardan karşılanabilir.
Birinci fıkraya göre hangi fondan ne miktarda ödeme yapılacağı Bakanlar Kurulunca kararlaştırılır.
(Değişik: 29/5/2003-4864/5 md.) Tabiî afete maruz kalan yörelerdeki belediyeler ile özel idarelere, maruz kaldıkları
hasar ve tahribatları gidermek amacıyla, 7269 sayılı Kanunun 20.6.2001 tarihli ve 4684 sayılı Kanunla değişik 33 üncü
maddesi çerçevesinde özel hesaplarda toplanan kaynaklardan yardım yapılabilir. Bu yardımların miktarı, hasar ve tahribat
oranları dikkate alınarak Maliye Bakanının uygun görüşü üzerine, Bayındırlık ve İskân Bakanınca tespit edilir. (1)
(Ek: 16/11/1995 - 4133/1 md.) Bu Kanun kapsamına giren belediyelerin İller Bankasına olan yatırım borçları,
Maliye Bakanlığı ile Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığının uygun görüşü ve Bayındırlık ve İskan Bakanlığının teklifi
üzerine Bakanlar Kurulunca belirlenecek esaslar çerçevesinde ertelenir veya terkin edilir. Bu belediyelerin İller Bankası yıllık
yatırım programında bulunmayan yatırımları Bayındırlık ve İskan Bakanlığının teklifi üzerine yıllık yatırım programına
derhal alınır. Bu fıkra hükümlerinin yürütülmesi için gereken ödenekler Maliye Bakanlığınca İller Bankasına bir ay içinde
aktarılır.
Madde 7 – (20/6/1977 tarih ve 2090 sayılı Kanuna Ek Madde eklenmesiyle ilgili olup, yerine işlenmiştir.)
Madde 8 – (Değişik: 16/11/1995 - 4133/2 md.)
Bu Kanun kapsamına giren yörelerde faaliyette bulunan esnaf ve sanatkarlar, serbest meslek mensupları ile sanayici
ve ticaret erbabına T.Halk Bankasınca, çiftçilere T.C. Ziraat Bankasınca; Hazine Müsteşarlığının teklifi üzerine Bakanlar
Kurulunca tespit edilecek oran ve belirlenecek esas ve usullere göre kredi verilir. Bu kredilerin kullandırılmasından dolayı
doğacak zararlar Hazinece karşılanır.
Madde 9 – (Değişik birinci fıkra: 29/5/2003-4864/6 md.) Tabiî afet nedeniyle ödenen veya ödenecek sigorta
tazminatları, Devletçe ödenen yardımlardan düşülmez.
Bu Kanunda yer alan hükümlerin uygulanması ile ilgili sürelerin tespitine Bakanlar Kurulu yetkilidir.
—————————
(1) 31/12/2008 tarihli ve 27097 Mükerer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 27/12/2008 tarihli ve 5828 sayılı 2009 Yılı Merkezi Bütçe
Kanununun 29 uncu maddesiyle bu fıkraya göre, 30/9/2008 tarihinden önceki dönemlere ilişkin başvurulardan Maliye Bakanlığınca
uygun görüş verilmemiş olanlar hakkında herhangi bir işlem yapılmayacağı hüküm altına alınmış olup, daha sonra bu hüküm Anayasa
Mahkemesi’nin 1/4/2010 tarihli ve E.: 2009/10, K.: 2010/56 sayılı Kararı ile iptal edilmiştir.
7524-1
Ek Madde 1 – (Ek: 16/11/1995 - 4133/3 md.)
Tabii afet nedeniyle hasar gören:
a) İskan ruhsatı alınmış binalara ait afet tarihinden önce resmi şekilde düzenlenmiş satış vaadi senedine veya
noterlikçe düzenlenmiş satış senedine sahip olanlara,
b) Fiilen oturulmasına rağmen iskan ruhsatı alınmamış konut sahipleri ile konut kooperatiflerinin üyelerine yalnız bir
kooperatif ve tek bir üyelik için,
c) Ahır ve samanlık sahiplerine,
d) İşyeri sahiplerine,
7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanunda
belirtilen borçlanma ve kredilendirme usulleri çerçevesinde hak sahipliği tanınır.
Ek Madde 2 – (Ek: 16/11/1995 - 4133/3 md.)
Bu Kanun kapsamında, 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak
Yardımlara Dair Kanuna göre tespit edilmiş olan hak sahipliğine başvuru süresinin uzatılması hususunda Bayındırlık ve
İskan Bakanlığı yetkilidir.
Ek Madde 3 – (Ek: 16/11/1995 - 4133/3 md.)
Tabii afete maruz bölgelerde yapılacak işlerle ilgili olarak tomruk, kereste, demir ve çimento gibi yapı malzemesi
tahsisleri, ilgili Bakanlığın talebi üzerine kurumlarca öncelik ve ivedilikle sağlanır.
Ek Madde 4 – (Ek: 16/11/1995 - 4133/3 md.)
Tabii afete maruz bölgelerde çalışan 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi personele bütçe kanunlarında yer
alan fazla çalışma ücretinin iki katını geçmemek üzere fazla çalışma ücreti ödenir. Ayrıca bu bölgede çalışan her statüdeki
personele ek gösterge dahil en yüksek Devlet Memuru aylığının brüt tutarının % 50 sini geçmemek kaydı ile tazminat, aylık
ve ücretleri ile birlikte ödenir. Bu tazminat, damga vergisi hariç hiçbir vergi ve kesintiye tabi tutulmaz.
Fazla çalışmanın ve tazminatın uygulama sürelerinin, hangi yörelerdeki hangi görev ve derecelere ne miktarda
ödeneceği hususlarına yönelik her türlü düzenlemeyi yapmaya Maliye Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulu
yetkilidir.
Ek Madde 5 – (Ek: 16/11/1995 - 4133/3 md.)
Tabii afete maruz kalan bölgelerde ticaretle iştigal eden kiracı konumundaki işletmecilere Sosyal Yardımlaşma ve
Dayanışmayı Teşvik Vakıfları aracılığıyla proje üzerinden iş yeri edindirme yardımı yapılabilir.
Ek Madde 6 – (Ek: 16/11/1995 - 4133/3 md.)
Bayındırlık ve İskan Bakanlığına, afetlerin önlenmesi ve zararların azaltılması amacıyla, hibe olarak yurt dışından
gönderilen her türlü malzeme ve teknik ekipmanlar ile geçici veya daimi olarak ithal edilecek malzeme ve teknik
ekipmanlanlar, Gümrük mevzuatında belirlenen sürelere bağlı olmadığı gibi, ithalde alınan her türlü fonlar ile vergi, resim ve
harçlardan muaftır.
Geçici Madde 1- (Ek: 29/5/2003-4864/7 md.)
27.1.2003 tarihinde Tunceli-Pülümür ve çevresinde, 10.4.2003 tarihinde İzmir-Urla, Seferihisar ve çevresinde ve
1.5.2003 tarihinde Bingöl ve çevresinde meydana gelen depremler sonucunda Bayındırlık ve İskân Bakanlığı fen heyetleri
tarafından belediye sınırları ile mücavir alanlarında belirlenen ağır hasarlı veya yıkık konut sahibi afetzedelere veya
afetzedelerin kura7524-
2
cakları kooperatiflere, kendi arsaları veya tespit edilecek arsalar üzerinde yapılacak konutlar için Toplu Konut İdaresi
Başkanlığı aracılığı ile kredi verilebilir. Bu alanlarda Bayındırlık ve İskân Bakanlığı tarafından afetzedeler için konut, her
türlü alt yapı ve sosyal donatılar ile ağır hasarlı veya yıkık işyeri sahibi afetzedelere toplu işyeri yapılabilir veya yaptırılabilir.
Orta hasarlı olduğu belirlenen konut veya işyeri sahibi afetzedelere ise, Bayındırlık ve İskân Bakanlığı tarafından
güçlendirme projesi ve onarım işleri için kredi verilebilir. Söz konusu kredilerin kullandırılması, geri dönüşü ve yapılacak
konut ve işyerlerinin afetzedelere tahsisine ilişkin usul ve esaslar, Bayındırlık ve İskân Bakanlığı tarafından çıkarılacak
yönetmelikle belirlenir.
Yukarıdaki fıkranın uygulanması için gerekli malî kaynak; Bütçeden aktarılacak ödenekler, 7269 sayılı Kanunun
20.6.2001 tarihli ve 4684 sayılı Kanunla değişik 33 üncü maddesinde belirlenen esaslar çerçevesinde toplanan nakdî bağış ve
yardımlar ile yurt dışından sağlanan her türlü dış kredi ve hibelerden sağlanır.
Afetzedeler için konut yapımına yönelik aynî bağışlar, yardımlar ve yurt dışından sağlanan her türlü dış kredi ve
hibeler ile ilgili iş ve işlemler Bayındırlık ve İskân Bakanlığının koordinasyonunda Toplu Konut İdaresi Başkanlığınca
yürütülür ve sonuçlandırılır.
Afetzedelere konut ve işyeri yapımı amacıyla tespit edilen alanlarda arsa ve arazi temininde 15.5.1959 tarihli ve 7269
sayılı Kanunun 21, ek 9 ve ek 10 uncu maddelerindeki hükümler uygulanır. Bu şekilde temin ve tahsis edilen arsa ve araziler
Toplu Konut İdaresi Başkanlığına bedelsiz olarak devredilmiş sayılır. Bu araziler üzerinde imar mevzuatındaki kısıtlamalara
bağlı kalmaksızın harita, her türlü imar ve parselasyon planları Bayındırlık ve İskân Bakanlığınca yapılır veya yaptırılır ve
onanır.
Bu madde uyarınca temin edilecek arsa ve araziler ile yeniden inşa edilecek veya onarılacak alt ve üst yapılarla ilgili;
harita, imar ve parselasyon planları, ifraz, tevhit, tescil, ihale, sözleşme, ruhsatname ve sair işlemler, verilecek beyanname,
taahhütname ve sözleşmeler ile tapu ve kadastro müdürlükleri dahil tüm kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılacak işlemler
her türlü vergi, resim, harç, fon, pay ve ücretten muaftır.
Bu madde kapsamında gerçekleştirilecek işler, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 21 inci maddesinin birinci
fıkrasının (b) bendi kapsamında sayılır.
Madde 10 – Bu Kanun 1.1.1995 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Madde 11 – Bu Kanunu Bakanlar Kurulu yürütür.
7524-3
4123 SAYILI KANUNA EK VE DEĞİŞİKLİK GETİREN MEVZUATIN
YÜRÜRLÜĞE GİRİŞ TARİHİNİ GÖSTERİR LİSTE
Değiştiren
Kanunun
Numarası
4123 sayılı Kanunun değişen veya iptal edilen maddeleri
Yürürlüğe Giriş Tarihi
4133
–
1/1/1995 tarihinden geçerli
olmak üzere yayımı tarihi olan
19/11/1995
4864
–
1/1/2003 tarihinden geçerli
olmak üzere yayımı tarihi olan
6/6/2003
6462 4 3/5/2013