Destekten Yoksun Kalma Tazminatı / Ölümlü Trafik Kazalarında Tazminat

Destekten yoksun kalma tazminatına hükmedilebilmesi için şu iki şarttan birinin var olması gerekmektedir. Bunlardan ilki destekten yoksun kalma tazminatı talebinde bulunacak olan kişiye ölen kişinin fiilen bakıyor olması ve nihayet ikinci şart ise fiili bir bakma bulunmasa bile ileride bakma ihtimalinin bulunmasıdır. İleride muhtemel görünen bakmaya dayanan destekten yoksun kalma tazminatı talebi Yargıtay kararlarında farazi destek olarak anılmaktadır. Bu açıklamalardan anlaşılacağı üzere iki tür desteklik söz konusudur ve bunlar gerçek destek ile farazi (varsayımsal) destektir.

Gerçek destek, öldüğü güne kadar başkasına sürekli ve düzenli bir biçimde bakan ve çeşitli yardımlarda bulunan kişidir.

Varsayımsal destek, ölüm olmasaydı, yaşamın ve olayların olağan akışı içerisinde ilerde kurulacak bakma ilişkisi uyarınca destek olması beklenen kimsedir. Çocukların ana ve babalarına destekliği buna örnektir. Nişanlıların da gelecekte birbirlerine destek olacakları genel kabul görmektedir. Bunlardan başka, zorunlu hizmet karşılığı eğitim bursu veren kamu kurumu veya özel şirket ya da iş adamı, ilerde hizmet vererek borcunu ödeyecek olan (burs verdiği) öğrencisini yitirdiğinde varsayımsal desteğinden yoksun kalmış kabul olunmalıdır.

Konuya Trafik Kazaları kapsamında bakacak olursak, trafik kazasında başkasının kusuruyla hayatını kaybeden kişinin geride kalan yakınları her durumda destekten yoksun kalma tazminatı talep edebilir. Doktrinde tartışılan asıl mesele tek taraflı bir trafik kazasında hayatını kaybeden kişinin yakınlarının sigorta şirketinden destekten yoksun kalma tazminatı talep edip edemeyecekleridir. Tek taraflı trafik kazalarında genellikle ilgili aracın sürücüsü tam kusurludur. Tam kusurlu araç sürücüsünün yaralanması sonucunda zorunlu mali mesuliyet sigortası kapsamında herhangi bir talep hakkının olmayacağı açıktır. Çünkü hukukun genel prensiplerinden olan “kişi kusurundan faydalanamaz” ilkesi buna engeldir. Ancak Tam kusurlu sürücü ölürse yakınlarının destekten yoksun kalma iddiasıyla tazminat talep edebilmesi gereklidir.

2008 yılına kadarki dönemde, tam kusurlu bile olsa, trafik kazası sonucu ölen kişinin yakınlarının destekten yoksun kalma tazminatı talep edebileceği kabul edilmekteydi. Ancak 2008 yılında Trafik Kanununda yapılan değişiklikten sonraki Yargıtay kararlarında ölen tam kusurlu kişinin yakınlarının destekten yoksun kalma tazminatı talep edemeyeceğine hükmedilmeye başlandı. Sebep olarak da “kişi kusurundan faydalanamaz” ilkesi gösterilmekteydi. Ancak Yargıtayın bu tutumu doktrinde eleştirilere maruz kaldı. Yargıtay’ı eleştirenlerin temel argümanı söz konusu kusurun ölenin kusuru olduğu, geride kalan yakınlarının ise herhangi bir kusuru olmadığı konusunda toplanıyordu ve Yargıtayın bu kararlarla “yansıma kusur-yansıma suç” gibi bir kavram yarattığı söyleniyordu. Nihayet Hukuk Genel Kurulunun 2012 yılında verdiği bir kararla bu yanlıştan dönülmüş oldu. İlgili kararda kısaca, ölen araç sürücüsü tam kusurlu dahi olsa yakınlarının sigorta şirketinden destekten yoksun kalma tazminatı talep hakkı olacağı, söz konusu kusurun ölenin kusuru olduğu ve bu kusurun geride kalanlara yansıtılamayacağı hükme bağlanmıştır.

Ülkemizde sıklıkla meydana gelen ölümlü trafik kazaları neticesinde, vefat edenin yakınları için talep edilecek tazminat hakları aşağıda belirtilmiştir.

Destekten yoksun kalma tazminatı, Cenaze ve defin giderleri,

Vefat edenin, ölüm anına kadar yapılan tedavi giderleri ve diğer masraflar,

Kazaya karışan aracın uğradığı hasara ilişkin maddi tazminat,

Başvuru Sırasında İstenen Belgeler;

I. Ölüm Halinde Gereken Belgeler :
1. Kaza tespit tutanağı resmi tasdikli sureti,
2. Olayın mahkemeye intikal etmesi halinde mahkeme kararı,
3. Ölüm Raporu,
4. Ölenin mesleği ile gelir durumunu ve desteklik ilişkisini gösterir belge,
5. Hak sahiplerine Sosyal Güvenlik Kurumlarından gelir bağlanmış ise, bağlama kararı ile bağlanan gelirin peşin değerini gösteren belge,
6. Aile nüfus kaydı aslı ve veraset ilamı,
7. Kaza ile illiyeti gösteren diğer belgeler.